1․ Կետերի փոխարեն լրացրո՛ւ ջ, ճ կամ չ (անծանոթ բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր)։

Ալո ճ, ակնակապիչ, աղչատել, աղջամուղջ, աճպարար, անաչառ, անզիճ ում, (չջրած, չոր), անտերունչ (չքավոր), անրջել, աչալուրճ, աչքաբաց, աջակողմյան, աջափնյակ, աչլիկ, առաչարկություն, միջատ, միջոց, շուրջպար, վերչակետ, աղջիկ, ոչխար, ոչիլ, չղջիկ, փախչել, փարջ (կավե գավաթ), քրքիչ:

2․ Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը:
Ջրաղացի ճրակի լույսն էր կենդանության միակ նշանը համատարաք մթության մեջ:
Ծերունին նայեց հանդիպական  աղպին, բարկրացավ աղբարտակի վրա, քաշեց առատը հավաքված ճյուղերը, ապա մտավ ջրաղացը և դուռը կողպեց: Քամին վզվզում էր պատերի բացվացքներից, հաղշտակում թափվար հարմաշաղախ ալրափոշին և փաղչում զվարթաձայն: Ծեր ջրաղացպանը կրկին անցավ իր հանապազարյա գործին` անշտապ կապելով ալրաթաթախ գոգնոցը:

3․ Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը և արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ, շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:

Շապիկ-իկ,  մկնիկ-իկ, զատիկ-իկ, ծաղիկ-իկ, մայրիկ-իկ, աղջիկ-իկ, շնիկ-իկ, փիսիկ-իկ, գեղեցիկ-իկ, կապիկ-իկ, փոքրիկ-իկ, սիրունիկ-իկ, կողիկ-իկ (կոտլետ), թիթեռնիկ-իկ, ծիտիկ-իկ, քթիկ-իկ, տոտիկ-իկ, մատիկ-իկ,գնդակ-ակ, գետակ-ակ, վանդակ-ակ, ելակ-ակ, կատակ-ակ, նապաստակ-ակ, առվակ-ակ, զավակ-ակ, բակ-ակ, գուշակ-ակ, որդյակ-ակ, դղյակ-ակ, կտակ-ակ, պատանյակ-ակ, թիակ-ակ, թակ-ակ, բլրակ-ակ, վարդակ-ակ, սոխակ-ակ, մահակ-ակ, մոծակ-ակ,գայլուկ-ուկ, բուկ-ուկ, մանուկ-ուկ, գառնուկ-ուկ, ձագուկ-ուկ, ձուկ-ուկ, ձիուկ-ուկ, բազուկ-ուկ, մուկ-ուկ, աղմուկ-ուկ, հատուկ-ուկ, մարդուկ-ուկ, պոչուկ-ուկ, վհուկ,-ուկ ձմերուկ-ուկ:

4․ Ընդգծված բառերը փոխարինի՛ր տրված հոմանիշներից մեկով:

ա) Խոցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած:

Վիրավորված ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց:

Ծաղրուծանակից վիրավորված հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

բ) Տիրանալ, սեփականել, նվաճել, հրպուրել, հմայել:

Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան գրավեցին:

Որոշել էր անպայման գրավել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

գ) Բարձրացնել, վեր հանել, ոտքի հանել, հաստատել, կերտել, շինել, կառուցել, կասեցնել, դադարեցնել:

Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կանգնեցնելու:

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են կանգնեցրել:

1 задание. Выделите обращения.

1. [Аркадина:] Милый сын когда же начало?

Господа начало! Прошу внимания!.. О вы почтенные, старые тени, которые носитесь в ночную пору над этим озером, усыпите нас! (Чехов)

2. Дорогая моя хорошая чистая будьте моей женой! (Чехов)

3. Горе тебе город Казань едет толпа удальцов собирать невольную дань с твоих беззаботных купцов (Лермонтов).

4. Спящий в гробе мирно спи, жизнью пользуйся живущий (Жуковский).

5. Как любил Кавказ мой величавый твоих сынов воинственные нравы (Лермонтов).

6. Кто волны вас остановил, кто оковал ваш бег могучий! (Пушкин)

7. Не зови меня ты воля не зови в поля! (Блок).

8. Приснись мне на лыжах бегущая Сольвейг не дай умереть не увидев тебя! (Прокофьев)

2 задание. Выберите нужную букву.

Зага(д, т)ка, задви(ж, ш)ка, запове(д, т)ь, изги(б, п),   изгоро(д,т)ь, изумру(д, т), книголю(б, п), кра(б, п), лоша(д, т)ка, набе(г, к), надба(в, ф)ка, нахо(д, т)ка, обра(з,с), побе(г, к), подогре(в,ф), сороконо(ш, ж)ка, сортиро(ф, в)ка, черте(ж, ш), боро(д, т)ка, босоно(ж, ш)ка, взгля(д, т), дру(г,к), е(т, д)кий, желе(з, с)ка.

3 задание. Запишите глаголы по образцу.

Образец: вить  вьешь, вьют

++++++++++++

пить,-пьёщь ждать-ждёшь, звать-здёш, спать-вспиш, .

Մեղուն ու մարդը․ Ղ,Աղաեան

Մեղուն մեկ անգամ հարցրեց իր տիրոջը:
— Քո կենդանիներից ո՞րն է ամենից օգտակարը:
— Գիտեմ, դու երևի կարծում ես, թե ամենից օգտակարը դու ես, բայց սխալվում ես, —
պատասխանեց տերը:
— Ինչպե՞ս, տեր, ո՞րն է այն կենդանին, որ ինձանից ավելի օգտակար է:
— Ոչխարը:
— Այդ հաշիվ չէ, տեր. ոչխարը իմ հասակակից չէ: Նա մի ահագին կենդանի է, իսկ ես մի
միջատ եմ: Դու պետք է ինձ իմ ընկերների հետ համեմատես:
— Շատ բարի. շերամը քեզ պես փոքր է, բայց քեզանից շատ օգուտ է տալիս:
— Շերամը ո՞րն է:
— Շերամն այն իմաստուն որդն է, որ մեզ համար աննման քնքուշ մետաքս է շինում:
— Հա˜ , իմացա, այդ այն շատակեր ճիճուն չէ՞, որին անդադար կերակրում եք թթան
տերևներով:
— Նա ինքն է:
— Բայց գիտե՞ս, տեր, նրա չափ որ մեզ էլ կերակրեք, մենք մեղրի տեղ ոսկի կշինենք ձեզ
համար: Դուք ոչ մի կենդանի չունեք, որ իր կերակուրը մեզ նման ինքը լինի շինելիս և
ուրիշներին էլ բաժին լինի տալիս: Այնպես չէ՞, պարոնս:
— Այո, այդ կողմից դու ուղիղ ես . մենք դեպի ձեզ շատ ապերախտ ենք, որովհետև
բոլորովին անխնամ ենք թողնում ձեզ…

Մեղուն ուրախացավ տիրոջ պատասխանիցը և թռավ նստեց վարդենու վրա:

1․ Կարդա և պատմեիր

2․ Ինչպես են անվանում մեկ բառով մեղու պահողին

3․ Գրիր ընտանի կենդանիների անուններ

Լինում է, չի լինում՝ մի պառավ․ էս պառավն իր էծը կթում է, կաթը վեր դնում, գնում է ցախ ու փետ բերի, որ կրակ անի, կաթն եփի։

Մի աղվես գալիս է, գլուխը կոխում կաթնի ամանը, ուտում։

Պառավը վրա Է հասնում, ցաքատով տալիս է, աղվեսի պոչը կտրում։

Պոչատ աղվեսը փախչում է, գնում է մի քարի վրա կանգնում ու էսպես խնդրում․

– Տատիկ, տատիկ, պոչս տուր, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

Պառավն ասում է․

– Դե գնա իմ կաթը բե՛ր։

Աղվեսը գնում է կովի մոտ։

– Կովիկ, կովիկ, կա՛թ տուր ինձ, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ Էիր։

Կովն ասում է․

– Դե գնա ինձ համար խո՛տ բեր։

Աղվեսը գնում է արտի մոտ։

– Արտիկ, արտիկ, խո՛տ տուր ինձ, խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա, կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

– Դե գնա ինձ համար ջուր բեր։ Աղվեսը գնում է աղբյուրի մոտ։

-Աղբյուր, աղբյուր, ջո՛ւր տուր ինձ, ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա․ խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա․ կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

Աղբյուրն ասում է․

– Դե գնա կուժ բեր։

Աղվեսը գնում է աղջկա մոտ։

– Աղջիկ, աղջիկ, կո՛ւժդ տուր, կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա․ ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա․ խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա․ կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

– Դե գնա ուլո՛ւնք բեր ինձ համար։

Աղվեսր գնում է չարչու մոտ։

– Չարչի, չարչի, ուլո՛ւնք տուր, ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկը ինձ կուժ տա․ կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա․ ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա․ խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա․ կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

Չարչին ասում է․

-Դե գնա ինձ համար ձո՛ւ բեր։

Աղվեսը գնում է հավի մոտ։

– Հավիկ-հավիկ, ձու-ձու տուր, ձու-ձուն տանեմ չարչուն տամ, չարչին ինձ ուլունք տա․ ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկը ինձ կուժ տա․ կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա․ ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա․ խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա․ կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա, կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

Հավն ասում է․  – Դե գնա ինձ համար կո՚ւտ բեր։

Աղվեսը գնում է կալվորի մոտ։

– Կալվոր, կալվոր, կո՛ւտ տուր ինձ, կուտը տանեմ հավին տամ, հավը ինձ ձու տա․ ձուն տանեմ չարչուն տամ, չարչին ինձ ուլունք տա․ ուլունքը տանեմ աղջկան տամ, աղջիկը ինձ կուժ տա․ կուժը տանեմ աղբյուրին տամ, աղբյուրը ինձ ջուր տա․ ջուրը տանեմ արտին տամ, արտը ինձ խոտ տա․ խոտը տանեմ կովին տամ, կովը ինձ կաթ տա․ կաթը տանեմ պառավին տամ, պառավը պոչս տա․ կցեմ, կցմցեմ, գնամ ընկերներիս հասնեմ, որ ինձ չասեն՝ պոչատ աղվես, ո՞րտեղ էիր։

Կալվորի մեղքը գալիս է, մի բուռն կուտ է տալի։ Աղվեսը կուտը տանում է հավին, հավը ձու է տալի․ ձուն տանում է չարչուն, չարչին ուլունք է տալի․ ուլունքը տանում է աղջկան, աղջիկը կուժ է տալի․ կուժը տանում է աղբյուրին, աղբյուրը ջուր է տալի․ ջուրը տանում է արտին, արտը խոտ է տալի․ խոտը տանում է կովին, կովը կաթ է տալի․ կաթը տանում է տալի պառավին, պառավը պոչը տալիս է իրեն․ կցում է, կցմցում, վազում է գնում, իր ընկերներին հասնում։

Պատասխանել հարցերին

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:Եթե միջավայրը անհամասեռ է, ապա լույսը տարածվում է ոչ ուղղագիծ:
2. Ի՞նչ է ոսպնյակը:Լույսի անդրադարձման և բեկման երևույթները օգտագործվում են լուսային ճառագայթների տարածման ուղղությունը փոխելու նպատակով՝ տարբեր օպտիկական սարքերում, ինչպիսիք են մանրադիտակը, աստղադիտակը
3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:Այդ բոլոր սարքերում լուսափնջի կառավարումը իրականացվում է նրանց կառուցվածքի ամենակարևոր մասի՝ ոսպնյակի միջոցով:
4.Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։Լույսի աղբյուրները տեսանելի են նրանց արձակած լույսի շնորհիվ։
5.Նշի՛ր հայելիների տեսակներըԼույսը ընկնելով մարդու աչքի մեջ առաջացնում է տեսողական զգացողություն, որի հետևանքով մենք տեսնում ենք լույսի աղբյուրը և բոլոր այն մարմիններն ու մակերևույթները, որոնք անդրադարձնում են իրենց վրա ընկնող լուսային
6.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն

 Տրված բառերին վերջից կամ սկզբից ավելացրու տառեր և ստացիր նոր բառեր:
Աջ-քաջ
տուն-տունկ
ունկ-սունկ
քար-քարտ
վազ-ավազ
երան-երանգ
կար-տկար
լոր-կլոր
պար-պարկ
աղեղ-բաղեղ
շուն-աշուն
սան-սանր
ծուխ-ածուխ
չոր-չորս
գիր-գիրք
բարձ-բարձր
այլ-սայլ
բու-բութ, բուք

1. Ի՞նպես է առաջանում կայծակը:Ի՞նչ է որոտը:Երբ երկու լիցքավորված մարմիններ բավականաչափ մոտեցնում են իրար, դրանց միջև առաջանում
2. Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:Այս երևույթն անվանում են
3. Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք,եթե հայտվել եք բաց տարածքոՕդի արագ ընդարձակման հետևանքով առաջանում է նաև հարվածային ալիք, և մենք լսում ենք որոտը: Կայծակն օժտված է

Թրի կտրածը կլավանա լեզվի կտրածը չի լավանա։

Տաշած քարը գետնին չի մնա։

Ինչ որ ցանես այնել կհնձես։

Հասկացողին մին ասա չհասկացողին հազար ասա։

Ես աղա դու աղա բա մեր աղուն օվ աղա։

Գիժը գնաց հարսնթատուն ասավ էստեղ լավ է քանց մեր տուն։

Լավ է մոտ հարևանը քանց թե հեռու բարեկամը։

Գետն անցան առվումը խեղտվեցին։

Ուշ արի անուշ արի։

Հացը հացթուխին տուր միննել ավելին տուր։

Ձյունն ինչ գիտի, որ աղքատը փայտ չունի։

Հարուստին ասին բարով մաշես աղքատին ասին դա որտեղից։

Ներսը սատանա դուրսը քահանա։

Էշն ընկավ գալու հորը ասավ էս ավելի լավ է քանց թե մեր ախորը։

Քաղցր լեզուն օձը բնից կհանի։

Քանդելն ամեն մարդու բան է շինելը քչին։

Մի ձեռքով երկու ձմերուկ չես բռնի։

Երկաթի փութն է հարցնում մի ասեղ է առնելու։

Գող սիրտը դող։

Ագռավին հարցրին ղշերի միջից որն է ամենա լավը ասավ իմ ճուտը։

Գելի անունն է կոտրած անպես էլ աշխարհը կոտրած։

Օվ ալարի նա ոչ դալարի։

Ծուլությունը հերն է աղքատությունը որդին։

Ջուրն կերթա ավազ կմնա։

Կատվի խաղ մկան մահ։

Իմաստուն մեղավորը լավա քան արդար հիմարը։

Բան դրիմ փախավ հաց դրիմ հասավ։

Համ տես համ տես պուտուկը կես։

Մեկ կա հազար արժե հազար կա մեկ արժե։

Օվ կարդա նա մարդա։

Էշն ինչ գիտի նուշը կերթա կկծի փուշը։

Այսօրվա գործը վաղվա համար մի թողի։

Երկու սև ամպ

Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
Գահը իրենց հանգըստության,
Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական։

Հողմը սակայն չար հոսանքով
Բաժնել, ջոկել չէր կարենում,
Ինչքան նըրանց լայն երկնքով
Դեըս ու դեն էր քըշում, տանում։

Ու անդադար գընում էին՝

Քըշված հողմի կատաղությամբ,
Իրար կըպած ու միասին,
Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ…

Դուրս գրի՛ր գոյականները և ուղղիր համապատասխան հարցը, գոյականները դարձրու հոգնքկի։

կանաչ-ինչ

գահ-ինչ   գահեր

ամպ-ինչ   ամպենր

Հողմ-ինչ  Հողմեր

հոսանք-ինչ հոսանքներ

երկինք-ինչ

1. Կատարիր գործողությունը.

2. Որոշիր արտադրյալի նշանը.

3. Քանորդը գրիր դրական հայտարարով կոտորակի տեսքով և կրճատիր այն.

ա) -2 : 6 =-2/6

բ) -5 : 15 =-5/15

գ) -10 : (-20) =10/20

դ) -4 : (-16) =4/16

4. Հաշվիր.

5. Հաշվիր արտադրյալը.

6. Հաշվիր արտահայտության արժեքը.

1*. Ինքնաթիռում շարքերը համարակալված են 1-ից մինչև 25-ը, բայց 13 համարի շարք չկա: 15-րդ շարքում կա միայն չորս, իսկ բոլոր մնացած շարքերում`վեցական նստելատեղ: Քանի՞ նստելատեղ կա այդ ինքնաթիռում: 

2*. Չորս լուցկուց կառուցված քառակուսու ներսում Սոնան կարող է տեղավորել չորս մետաղադրամ (տե՛ս նկարը): Առնվազն քանի՞ լուցկի նա պետք է ունենա, որպեսզի իր կառուցած քառակուսու մեջ կարողանա առանց իրար վրա դնելու տեղավորել 16 մետաղադրամ: 

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Հաշվիր արտադրյալը.

2. Հաշվիր քանորդը.

3. Հաշվիր արտահայտության արժեքը.

ա)

բ)

4. Վահեին և Մանեին տատիկը խնձոր ու տանձ էր տվել: Իրենց զամբյուղում նրանք միասին ունեին 25 հատ միրգ: Տուն գնալու ճանապարհին Վահեն կերավ մեկ խնձոր և երեք տանձ, իսկ Մանեն՝ երեք խնձոր և երկու տանձ: Տանը պարզվեց, որ նրանք տուն են բերել միևնույն թվով տանձ և խնձոր: Քանի՞ տանձ էր նրանց տվել տատիկը:

5. 6 թվին գումարում ենք 3, պատասխանը բազմապատկում ենք 2-ով և ստացված թվին գումարում ենք 1: Արդյունքում ստացած մեր պատասխանը բերված արտահայտություններից որի՞ պատասխանի հետ կլինի նույնը:

ա) (6+32)+1 =39

բ) 6+32+1 =39

գ) (6+3)(2+1) =12

դ) (6+3)2+1 =12

ե) 6+3(2+1)=12